IEDER KIND EEN EIGEN RECEPT

Het onderwijs van nu staat voor een grote uitdaging met het in de praktijk brengen van dit inzicht en gepersonaliseerd leren. Het resultaatgerichte systeem staat in de weg. Een vrij complexe situatie als je het mij vraagt, maar niet onmogelijk te veranderen. De onderwijsvormen in dit blog zijn er een voorbeeld van.

De zoektocht naar de beste school

Wat een verandering naar een meer procesgericht, en gepersonaliseerd systeem in de weg staat, is de fixatie op cijfers. Dit begint al bij het allereerste contact met de middelbare school: de keuze voor de beste school. Ouders willen de beste, leukste en mooiste school met de grootste kans dat hun kroost succesvol gaat zijn. Maar wat is de beste school? Er wordt veelal naar uitval- en slagingspercentages gekeken als graadmeter voor succes. Deze cijfers lijken soms de enige meetbare garantie te zijn voor het ‘goed’ kunnen noemen van een school. Het is een soort geruststelling voor ouders.

Het gevolg van deze focus op cijfers is dat veel middelbare scholen hard sturen op het resultaat binnen het systeem. Zo’n resultaatgerichte aanpak betekent veelal meer toetsen, meer lessen, hard werken, en meer stress. Er wordt meer en meer examentraining en huiswerkbegeleiding aangeboden, met als doel om zo min mogelijk leerlingen te laten doubleren of afstromen. Helaas zijn veel van deze ‘oplossingen’ gericht op slim toetsen maken, en niet op écht kwalitatief leren of begrip. Cijfers worden er weliswaar beter door, maar voor het leerplezier en de motivatie doet het weinig goeds.

Hoe het anders kan

Het kan ook anders. Er zijn een aantal onderwijsconcepten die de focus van het resultaat af hebben gehaald, met tevreden leerlingen en docenten als gevolg. Dat is mooi, want deze concepten bewijzen dat hard sturen op resultaat niet noodzakelijk is om goed onderwijs aan te bieden. Door de goede uitkomsten zullen steeds meer scholen het aandurven om de cijfers beetje bij beetje los te laten. Scholen die zich meer richten op gepersonaliseerd leren, laten los dat elke leerling dezelfde leerlijn moet volgen. Ieder kind heeft keuzevrijheid en ruimte om het op zijn of haar eigen manier te doen. Dit motiveert ze, en maakt ze meer betrokken bij hun eigen leerproces. Hieronder een aantal voorbeelden.

• Agora

De gedachte van het Agora onderwijssysteem is dat school een plek moet zijn om vanuit nieuwsgierigheid te leren, kennis met elkaar te delen en datgene te doen waar jij mee bezig wilt zijn. Er wordt geen onderscheid gemaakt in niveau’s of leeftijd. Zo goed als alle elementen van het reguliere middelbaar onderwijs zijn bij Agora niet aanwezig. Leerlingen zijn vrij om te kiezen waar ze zich mee bezig willen houden, en bedenken hun eigen projecten, dat ‘challenges’ worden genoemd. Hun voortgang wordt bijgehouden in een online systeem, die door alle betrokken kunnen worden ingezien. In 2018 heeft de eerste lichting van Agora in Roermond het reguliere staatsexamen gedaan, met een slagingspercentage van 100%.

• Kunskapsskolan

De docent als coach! Het kunskapsskolan principe gaat uit van het stimuleren van autonomie en eigenaarschap bij een kind door middel van keuzevrijheid. De docent wordt coach en bespreekt met elke leerling wekelijks welke doelen hij of zij wil behalen, hoe dat wordt aangepakt en wat de leerling daarvoor nodig heeft. Tijdens de ingeroosterde ‘banduren’ krijgen leerlingen de mogelijkheid om van de expertise van de verschillende mensen op school gebruik te maken. Het biedt ruimte voor initiatieven als het voorbereiden van een toneelstuk, het begeleiden van medeleerlingen met wiskunde, of leren programmeren.

• Team X

Op het Mill-Hill college in het zuiden van het land gebruiken ze blended learning om een gepersonaliseerd aanbod te verzorgen. Kinderen hebben geen boeken maar een laptop, zitten niet in klassen maar in leerpleinen en zijn eigenlijk de hele dag een spel aan het spelen. Dit spel past zich aan aan het niveau van de speler en daagt de speler uit om te leren. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van slimme wetenschappelijke inzichten over hoe leren werkt en het principe van gamification. Het zorgt voor goede retentie (de stof blijft langer hangen) en diep begrip en de spelvorm motiveert leerlingen om aan de slag te gaan en blijven. De rol van de docent wordt kleiner. Zij overzien de orde in de groep, geven uitleg waar nodig en motiveren wanneer een leerling er even geen zin meer in heeft.

Deze creatieve en vernieuwende onderwijssystemen zijn een stap vooruit in het onderwijs. Leerlingen krijgen steeds meer autonomie, waardoor ze het onderwijs zo in kunnen richten zodat het goed bij hen past. Een verandering naar een van de genoemde concepten is voor veel scholen nog een grote stap. Gelukkig is het ook mogelijk om binnen het reguliere systeem meer aandacht te geven aan gepersonaliseerd leren, autonomie en vrijheid. Bekijk hieronder meer van onze blogs met daarin tips, inspiratie en informatie om mee te nemen in uw lespraktijk.