Donderdag 7 mei is er een voorlopig protocol uitgebracht voor het heropenen van de middelbare scholen, geschreven door onderwijsorganisaties waar onder andere de VO-raad en de onderwijsbonden in zitten. In het protocol staan voorschriften op het gebied van veiligheid en hygiëne en er worden praktische adviezen gegeven voor het uitvoeren van het protocol. Het geeft richting en lijkt weer een stap terug naar het ‘normale’. Maar neemt dit protocol de geleerde lessen van de afgelopen tijd wel mee? Zo wordt geadviseerd dat de scholen het onderwijs beperken tot de kern van alle vakken. Leerlingen zullen minder op school zijn, dus zal er minder tijd zijn voor alle vakken. Het lijkt erop dat scholen worden ingericht met het idee ‘achterstand inhalen’ maar is dat wel het beste voor onze leerlingen? We hebben allemaal ervaren dat contact en verbinding met elkaar een essentieel onderdeel is dat miste in deze tijd. Laten we daar, met de invulling van het 1,5 meter onderwijs, juist nu op focussen!
Op school gebeurt meer dan leren
Op donderdag 23 april stond er in het Parool een interview met de bestuurder van de jeugdzorg Claire Vlug. Het was een kort interview, maar een zin raakte de kern van de hele situatie waarin wij nu zitten omtrent kwetsbare kinderen. “Voor veel kinderen is school de enige plek waar ze zichzelf kunnen zijn, zonder angst, en de enige plek waar signalen worden opgepikt dat het thuis niet goed gaat. Als je school dan weghaalt, kan het snel van kwaad tot erger gaan.”
Een meetbaar systeem gericht op prestatie
In de BNR podcast vertelde Claire Boonstra hier ook over. Wij willen dat het niet misgaat met leerlingen, waardoor er een systeem is ontstaan wat gericht is op prestatie en wat meetbaar is. We richten ons op cijfers en beoordelen met voldoende of onvoldoende. En nu, nu de scholen dicht zijn, gaat het alleen nog maar meer om de prestatie. Leerlingen mogen geen achterstand oplopen en er wordt keihard gewerkt door leraren om lessen online te krijgen. Waardoor het belangrijkste doel volgens mij gemist wordt: dat het goed gaat met het kind. School is voor veel leerlingen namelijk ook een plek waar ze de waarden en normen van onze maatschappij leren kennen, veiligheid ervaren en ontdekken wie zij zijn.
Een veilig en open schoolklimaat
Los van wat school kan betekenen voor leerlingen, hebben scholen de wettelijke opdracht om aandacht te besteden aan ‘actief burgerschap en sociale integratie. Zij hebben een belangrijke rol om kinderen kennis en waarden bij te brengen die ze nodig hebben om volwaardig deel te kunnen nemen aan onze democratische rechtsstaat en vreedzaam met anderen te kunnen samenleven. Hoe ga ik om met klasgenoten die anders denken dan ik? Hoe werk ik samen? Wie ben ik? Wat wil ik bijdragen in deze maatschappij?
Van scholen wordt daarnaast verwacht dat zij een veilig en open schoolklimaat creëren. Deze twee punten zijn belangrijke voorwaarden voor het ontwikkelen van burgerschap en het geven van passend onderwijs. Scholen moeten een omgeving creëren waar leerlingen fouten durven te maken, ruimte vinden om zich te ontwikkelen, leren omgaan met elkaar en zorg vinden mocht dat nodig zijn.
School is voor veel leerlingen namelijk ook een plek waar ze de waarden en normen van onze maatschappij leren kennen, veiligheid ervaren en ontdekken wie zij zijn.
Wat kunnen wij hiervan leren?
De maatregelen, zoals ze er nu zijn, hebben we (hopelijk) in de komende jaren niet meer nodig, maar laten we leren van deze tijd. De positieve ervaringen nemen we zeker mee, er zijn bijvoorbeeld leerlingen die daadwerkelijk zelf aan de slag kunnen thuis. Die een stimulerende omgeving hebben, zichzelf blijven ontwikkelen en een veilige plek hebben. Toch zijn er genoeg leerlingen die school zo nodig hebben. Niet per se alleen om te leren, maar juist voor dat stukje extra. Een plek waar ze voor een paar uur weg zijn van huis. Waar ze gezien kunnen worden, uit een onveilige thuissituatie zijn en verbinding maken.
Hoe ik dit voor mij zie?
Laten we als de scholen weer opengaan meer aandacht besteden aan een veilig en open klimaat. Niet ons alleen richten op de kern van vakken. Neem ruimte om bovengenoemde thema’s te bespreken, door bijvoorbeeld vaste momenten in een week te organiseren. Bespreek wat deze periode voor effect heeft gehad op hen. Wat zij willen meenemen hieruit, wat ze hebben geleerd over zichzelf en waar zij juist behoefte aan hebben. Zo zorgen we ervoor dat we leerlingen meer persoonlijk bereiken en ze tools geven om uiteindelijk zelfstandig de maatschappij in kunnen. We creeeren daarmee de verbindingen en veiligheid die juist deze doelgroep nodig heeft.
